Czarny Las to wioska leżąca na terenie historycznej Ziemi Czerskiej, w dzisiejszej gminie Góra Kalwaria. Na przestrzeni swych dziejów wieś ta nie wsławiła się niczym specjalnie zauważalnym, aż tu nadszedł lipiec 1822 r. i o tej wiosce napisano w ówczesnej prasie, a konkretnie w „Gazecie Warszawskiej”.
Wtedy to jeden z mieszkańców Czarnego Lasu nadesłał do gazety swą relację z obserwacji komety, która wieczorową porą pojawiła się na nieboskłonie nad jego głową. Zjawisko to było obserwowane 17 czerwca 1822 r., a opisano je relacją z 26 czerwca następnie dostarczono do redakcji. Ta opublikowała ją jednak dopiero 12 lipca tłumacząc się czytelnikom z tego opóźnienia swymi licznymi zajęciami związanymi z opisywaniem przebiegu warszawskich imprez świętojańskich, które wcześniej zaabsorbowały całkowicie wszystkich jej redaktorów. Opublikowana relacja przedstawiała się następująco: „W dniu 17 bm. o godzinie między 9 i 10 wieczorem, podobna jak w Poznaniu przed godziną 9-tą, była widziana kula ognista i tu, to iest w Carnymlesie w Powiecie Czerskim między miastami Górą i Piaseczno w bliskości mego mieszkania, w kierunku od wschodu na zachód. Kula ta w szybkim ukazała się locie z tą od Poznańskiey różnicą iż nieco mnieysza, a światło iey i kolor do pełnego i wypogodzonego xiężyca był podobny, za którą w kolorze tęczy, ogon długi na kilka łokci, a szeroki na ćwierć, ciągnął się w równey linii. Kula ta im niżey się spuszczała, tem bardziey widzieć można było sypiące się z niey iskry, w podobieństwie do faierwerku; lecz gdy zgasła pozostały ogon coraz bardziej zwężał się i łamał w gzygzaki, a na koniec zniknął. To całe napowietrzne zjawienie się trwało blisko kwadrans. Zmiana powietrza nie nastąpiła żadna, a świadkami tego byliśmy, ia niżej podpisany, Mikołay Karpiński, Stanisław Rudzki, Grzegorz Konarzewski, Kazimierz Dziekoński, Michał Kozicki i inni mieszkańcy w Gminie tuteyszey. Niech więc sobie Astronomowie suszą głowy, iakiego iest imienia i zkąd pochodzi to zjawisko, byle nam przepowiedzieli z pewnością koniecznie potrzebne deszcze i pieniądze. – Działo się w Czarnymlesie 1822 d. 26 czerwca. Alexy Rawicz Kosiński.”
Wtedy tego nie uczyniono ale obecnie można już uzupełnić tę relację kilkoma niezbędnymi objaśnieniami. Kometa, którą obserwowali mieszkańcy Czarnego Lasu, nazwana została wkrótce Kometą Enckego. Była to w tamtym czasie druga, po komecie Halleya, kometa okresowa widywana na naszym nieboskłonie. Po raz pierwszy opisano ją już w 1786 r., a potem obserwowana była jeszcze w 1795 r., 1805 r. i 1818 r. Wtedy to niemiecki matematyk Johann Franz Encke dokonał dokładnych obliczeń jej orbity i przewidział jej ponowne pojawienie się latem 1822 r., co rzeczywiście nastąpiło. Dla uczczenia sukcesu tych jego obliczeń, kometę nazwano wtedy jego nazwiskiem. Okrąża ona Słońce w czasie 3,3 roku i jest kometą o najkrótszym okresie jego obiegu. Oznacza to też, że stosunkowo często pojawia się na naszym niebie, co jednak nie oznacza, że zawsze jest widoczna dla amatorskich obserwatorów. Według jednej z hipotez, to właśnie oderwany fragment tej komety mógł spowodować katastrofę tunguską w 1908 r.
Czarnolescy obserwatorzy wspominają w swej relacji podobną obserwację tej komety dokonaną pod Poznaniem tego samego 17 czerwca wieczorem, opisaną w tej samej gazecie z dn. 25 czerwca 1822 r., co oznacza, że gazeta ta musiała być w Czarnym Lesie czytywana i to tamta relacja skłoniła ich do napisania swojej. To pewnie Aleksy Kosiński h. Rawicz był jej wyłącznym autorem, albowiem pozostałe wymienione w tej relacji osoby, to ówcześni miejscowi gospodarze i parobkowie, zapewne niepiśmienni w tamtym czasie. Wszystkich ich zresztą bardziej zdawała się zaprzątać panująca wtedy susza i wyglądanie upragnionego deszczu, niż oglądanie komet.
W każdym razie, wszyscy oni zostali odnotowani w prasie warszawskiej i są pierwszymi wymienionymi z nazwisk obserwatorami tego historycznego, bo pierwszego uprzednio przewidzianego przez J.F. Encke’go, pojawienia się tej komety nad tą częścią Europy (wcześniejsza korespondencja z Poznania nie zawierała żadnych nazwisk). Jeśli zaś chodzi o przyszłość tej komety, to według niektórych astronomów, jej postępujący proces rozpadu może doprowadzić już w roku 2022, a potem 2025 i 2032, do upadku na Ziemię jej fragmentów o przewidywalnej średnicy nawet do 200-300 m, co gdyby nastąpiło, mogłoby spowodować bardzo poważne katastrofy w miejscach ich upadku.
Janusz Bielicki
Wyświetlono: 854
